乌兹别克语音节转行语法及相关练习
导语：在书写乌兹别克的多音节单词时会出现一行写不下，即单个单词音节转行的情况，现在将其规则列举如下：
1.一个音节的字母不可以分开，如： tin-chi-di, uni-ver-si-tet, ki-tob-lar;
2.如果单词的第一个音节仅由一个元音组成，那么该音节不能单独放在行尾，如： o-paning不行，而应该是 opa-ning, u-kamga不行，而应该是 ukam-ga;
3.如果单词的最后一个音节仅由一个元音组成，那么该音节也不能单独放在次行首，如： mudofa-a 不行，而应该是mudo-faa, mudda-o不行，而应该是 mud-dao;
4.隔音符(‘)在音节转行时一直在第一个行，如：va’-da, ma’-ri-fat, san’-at, in’-om;
5.字母的缩写不转行，如：O’zR, O’zMU, XXR, MMU, AQSh, 2008, 246, 89, XIX, XXX 等
6.拥有数字的也不转行，如： 2-kurs, 15-guruh, 2008-yil, 8-oktabr, 9kg, 3km, 5m, 100gr, 70ga 等;
7.人的姓名不转行，如：A.N.Rahimov, V.M.Tolipova 等
8.单个字母ng, sh, ch 也不可以转行： 不是ton-gi，而是to-ngi, 不是ko’n-gil，而是ko’-ngil, 不是Tos-hkent，而是Tosh-kent, 不是pic-hoq，而是pi-choq
注意：当不能转行的情况出现时，该单词可以整个留在第一行，或整个写入第二行。
13.2. 练习。
1. 请读并请翻译。并将重标的`单词划分音节。
Mening onam shifokor. Malika maktabga ketdi. Davron zavodda ishchi bo’lib ishlaydi. Yakshanba kuni biznikiga mehmonlar keladi. Gulnoraning tog’asi mohir oshpaz. Toshkent katta va chiroyli shahar. Qushlar janubga uchib ketdi. Daraxtlar gulladi. Darsda Nigora, Ravshan va Ziyoda yo’q. Do’konda har xil meva va sabzavotlar ko’p. Sizlar dars tayyorladingizlarmi?
2. 请划分单词音节。
tonggi, aqlli, darsga, sinfdagi, oqko’ngil, ko’kka, unga, gaplar, shahar, daftarning, bormoqchimiz, singlim, tenglama, ma’noli, a’lochi, Ra’no, san’atkor, ta’lim, O’zMU, XXR, 2009-yil, XX asr, inglizcha, kongress, transport.
3. 用下列所给单词造句。
1. bekat, bor, ikki, mashina.
2. bugun, dars, o’zbek tili, soat, bir.
3. Indin, bolalar, to’p, o’ynamoq, maydon.
4. va, singil, men, o’quvchi.
5. maktab, katta, chiroyli, va, yorug’.
4. 选词填空并翻译句子。
...(keyin, bugun).... chorshanba kuni. Ob-havo ... (juda, eng)... ochiq. Men ...(supermarketga, darsga)... keldim. Biz o’zbek tili darsida ...(chiroyli, yangi)... so’zlarni ...(o’rgandik, suratga olamiz)... ...(o’quvchi, o’qituvchi)... bilan o’zbekcha musiqa ...(tingladik, ketdik)... Bizga ...(o’zbekcha, o’zbek tili)... musiqa yoqadi.
13.3.对话范例。
–Bir hafta necha kundan iborat?
-Bir hafta yetti kundan iborat.
-Kunlarning nomlarini bilasizmi?
-Ha, bilaman: dushanba, seshanba, chorshanba, payshanba, juma, shanba va yakshanba.
-Bugun qaysi kun?
-Bugun dushanba.
-Ertaga-chi?
-Ertaga seshanba.
-Payshanbadan keyin qaysi kun keladi?
-Payshanbadan keyin juma keladi.
-Jumadan keyin-chi?
-Jumadan keyin shanba.
-Shanba va yakshanba qanday kunlar?
-Shanba va yakshanba dam olish kunlari.
-Kechirasiz, aytolmaysizmi, hozir soat necha?
-Marhamat, hozir soat 15.40.
-Bilmaysizmi, “Tian cheng” bozori nechagacha ishlaydi?
-Menimcha, soat 17 gacha.
-Demak, ulgurar ekanman-da?
-Ha, bemalol ulgurasiz. Nima sotib olmoqchisiz?
-Bugun do’stimning tug’ilgan kuni, unga sovg’a olmoqchiman.
-Xaridingiz baroridan kelsin.
-Rahmat.
13.4. 文章。
Mening do’stim.
Mening do’stlarim ko’p. Botir – ulardan biri. U samarqandlik. Botir 19 yosh. U ham talaba. Do’stim Botir juda kelishgan yigit.
Biz hozir Pekinda birga yashaymiz. Biz o’zbek tilini o’rganamiz. Botir sport bilan shug’ullanishni, kitob o’qishni yaxshi ko’radi. Biz tez-tez kutubxonada birga kitob o’qiymiz. Bo’sh vaqtimizda birga kelajak va orzularimiz haqida suhbatlashamiz.
Botir mening yaxshi do’stim.
课后习题
1.记住以下所给词的意思。
kelishgan 英俊的
yashamoq 居住
o'rganmoq 学习
kutubxona 图书馆
birga 一起
kelajak 未来
orzu 理想
2.记住以下的词组或句型。
...dan biri ...之一
...bilan shug'ullanmoq 从事什么
...ni yaxshi ko'rmoq 喜欢什么
bo'sh vaqtda 在空闲的时间段里
... haqida suhbatlashmoq 讨论什么
3.用上述所给的词组或句型造句。
4.翻译课文。
5 熟读课文并回答下列问题。
(1)Botir kim?U qayerlik?U necha yosh?U qanday yigit?
(2)Biz hozir qayerda yashaymiz va nimani o'rganamiz?
(3)Botir nimani yaxshi ko'radi?
(4)Bo'sh vaqtimizda nima qilamiz?
6.熟读课文并以Botir的角度转述文章。
7.请以Mening do’stim为题写一篇小作文。
8.请对全文进行音节划分。